fbpx

De bedoeling was dat ik nu een blog zou schrijven over het eigendomsvoorbehoud. Toen ik nadacht over hoe ik dat aan wilde pakken, besefte ik mij dat dit niet echt makkelijk is. Ik moet dan zoveel juridische kennis als bekend veronderstellen dat de lezer van het blog vrij snel zal afhaken en er geen bal van zal begrijpen. Vandaar dat ik eerst zal aangeven wat eigendom is en hoe je eigendom overdraagt.

 

Eigendom in de wet

 

Artikel 1 lid 1 van boek 5 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat eigendom het meest omvattende recht is dat een persoon op een zaak kan hebben.

Dit lijkt duidelijk maar er zijn ontelbare boeken over geschreven. Je kan je afvragen wat een recht is, wat een persoon is, en wat een zaak is. Dat gaat allemaal ver buiten het bestek van een blog en wie er meer over wil weten die kan me altijd even een e-mail sturen. Ik zal me nu beperken tot de kern.

 

 

Meest omvattende recht

 

Stel je bent eigenaar van een mooie fiets en deze heb je in een winkel gekocht. In dit geval ben jij de persoon en is de fiets de zaak zoals bedoeld in het artikel dat ik heb aangehaald.

Nu zegt de wet dat, omdat je eigenaar bent, het meest omvattende recht hebt op deze fiets. Dat betekent dus dat je de fiets mag verkopen, verhuren, aanpassen (ander zadel en racestuur) maar ook dat je deze fiets met een hamer in elkaar mag slaan. Je mag de fiets echter niet door de voorruit van de auto van de buurman gooien omdat je dan zijn eigendomsrecht op zijn auto schendt.

 

Hoe word je eigenaar?

 

Ik heb hierboven als voorbeeld aangehaald dat je eigenaar bent van een mooie fiets. Maar hoe word je eigenlijk eigenaar van een zaak?

Nu zal je denken: ik ga naar de winkel en zeg tegen de winkelier dat ik die fiets wil hebben, ik betaal de winkelier en ga naar buiten met mijn nieuwe fiets die nu mijn eigendom is.

En dan zeg ik dat je helemaal gelijk hebt. Maar de wet zal het nooit zo makkelijk omschrijven en bepaalt in artikel 3:84 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek het volgende:

Voor overdracht (van het eigendom ) van een goed is vereist:

  • levering, op grond van:
  • een geldige titel, door:
  • een beschikkingsbevoegde

Levering betekent in dit geval bezitsoverdracht door de fiets te overhandigen door winkelier aan de klant. De titel is de omschrijving en is in dit geval heel simpel en dat is een koopovereenkomst.  Beschikkingsbevoegdheid betekent dat de verkoper de fiets ook mag verkopen. Dus als hij willekeurig een fiets van straat pakt en die aan jou probeert te verkopen gaat het mis omdat hij niet bevoegd is om over de fiets te beschikken.

 

Wat is dus geen wettelijke eis?

 

In het voorbeeld van de fiets die je koopt in de winkel omschreef ik dat je naar de winkel gaat, een fiets uitzoekt, deze betaalt en meeneemt. Afgezet tegen de wet, kan dan het volgende opvallen.

De wet bepaalt voor een geldige eigendomsoverdracht helemaal niet dat de koopsom wordt betaald. Met andere woorden: je kan gewoon eigenaar worden zonder betaald te hebben!

Als je dus hebt afgesproken met de winkelier dat je de fiets later zal betalen, en dit vervolgens niet doet, kan de winkelier niet de fiets terughalen. Je kan als niet betalende klant, gewoon jouw eigendomsrecht inroepen tegen de winkelier. Deze moet maar zien hoe hij zijn geld krijgt.

 

Eigendomsvoorbehoud

 

Omdat het bovenstaande natuurlijk grote negatieve gevolgen kan hebben, kan er worden overeengekomen dat er een eigendomsvoorbehoud in de koopovereenkomst wordt opgenomen. Deze kan ook in de algemene voorwaarden zijn vervat.

Een eigendomsvoorbehoud is omschreven in artikel 3:92 van het Burgerlijk Wetboek.

Zakelijk weergegeven betekent dit dat de eigendom van een zaak pas overgaat als er aan een voorwaarde (de verschuldigde prestatie) wordt voldaan.  In dit geval zal deze voorwaarde betekenen dat er eerst betaald moet zijn voordat de koper eigenaar van de fiets is geworden. Tot de betaling is hij slechts bezitter.

 

Eigendomsvoorbehoud in de praktijk

 

Dan rijst de vraag hoe je een beroep doet op een eigendomsvoorbehoud en hoe je praktisch realiseert dat je de zaak weer terug krijgt als verkoper.

Dat zal ik in mijn volgende blog verder behandelen.

 

Ter lering en vermaak:

 

In Nederland kan je ook eigenaar worden van een zogenaamde “res nullius”. Dat is Latijn voor een roerende zaak die aan niemand in eigendom toebehoort. Je kan deze zaak onder je nemen en dan ben je eigenaar.

Je moet hier denken aan bijvoorbeeld een krant die is achtergelaten in de trein maar ook aan zaken die bij het grof vuil staan. (Pas wel op met het laatste want veel gemeenten staan dat niet toe).

Dit betekent dus niet dat als je een mooie fiets ziet staan op straat, je in je hoofd verklaart dat deze is achtergelaten en dat jij nu de eigenaar bent. Het is geen vrijbrief voor diefstal.

Over diefstal gesproken: in Nederland kan de dief eigenaar worden. Zie artikel 3:105 van het Burgerlijk Wetboek.

Meestal geldt een termijn van 20 jaren dus als er nog een gestolen schilderij in de kast ligt, gewoon die termijn uitzitten en dan het verkocht worden.